Dat doet de natuur goed

Ter hoogte van Holterweg 30 tot Holterweg 52 staan 13 Amerikaanse amberbomen.

De Amerikaanse amberboom is een parkboom uit de Verenigde Staten, met kurkvorming op de takken. De bladeren lijken op esdoornbladeren maar anders dan bij esdoorns staan de bladeren en knoppen verspreid langs de takken.
De boom is éénhuizig en tweeslachtig; er zijn dus zowel mannelijke als vrouwelijke bloeiwijzen aan dezelfde boom. De bloei vindt plaats in april/mei. De vrouwelijke bloemen groeien uit tot vruchten die wel wat op die van een plataan lijken.
Het meest opvallende aan de Amerikaanse amberboom is de mooie, rode kleur in de herfst. De speciaal geurende hars/gom wordt gebruikt bij de fabricage van geneesmiddelen, zeep en kauwgom.

Bijzonderheden

• De indianen tapten de hars uit de boom om erop te kauwen; In Amerika heet de boom dan ook toepasselijk ‘sweetgum tree’.
• De missionaris en boomverzamelaar John Bannister stuurde in 1681 de eerste Amerikaanse amberboom naar Engeland.
• Het heeft echter tot de tweede helft van de vorige eeuw geduurd voordat de boom populair werd onder de tuinarchitecten.
• Deze populariteit heeft de boom met name te danken aan het feit dat deze weinig eisen stelt aan de bodem, geen last heeft van aantastingen en ziekten en goed bestand is tegen luchtvervuiling.
• Een nadeel is echter zijn windgevoeligheid. Op windgevoelige plaatsen kan de boom nogal last hebben van takbreuk.
• Een van de oudste Amerikaanse amberbomen in Nederland is te vinden in het Zwolse Park ‘Het Engels Werk’.
• Ontdek het zelf:
  • Pluk een blaadje en kneus het. Ruik je een bijzonder luchtje?

Locatie: Holterweg 30 tot 52, Nijverdal
Coördinaten: 52.359811, 6.456501
Bron:
* Bronnen algemeen.

Tijdens de uitzending van Vroege Vogels radio op 27 mei 2018 meldde mevr. Martemans uit de Bilt dat de Robinia pseudoacacia’s overal in bloei stonden. Ze vond dat opmerkelijk vroeg in het jaar. Daarnaast was de bloei heel rijk. Dit had ik een week eerder in Nijverdal langs de Lage Esweg ook geconstateerd. Nog nooit had ik zulke overvloedig bloeiende robinia’s gezien.
Vaak wordt de boom kortweg ‘acacia’, genoemd. Echte acacia’s, waartoe o.a. de geelbloeiende mimosa behoort, komen alleen in subtropische landen van nature voor. Vandaar dat het beter is de naam ‘robinia’ te gebruiken. De robinia werd al rond 1600 in Europa ingevoerd door de gebroeders Robin, lijfartsen van koning Hendrik IV van Frankrijk. Kort daarna werd de acacia in Nederland geïmporteerd, en hij is hier nu overal te vinden zowel aangeplant als verwilderd.

Bijzonderheden

• De boom heeft een diep gegroefde stam.
• De robinia komt oorspronkelijk uit het oosten en midden van Noord-Amerika.
• Aan de takken van de robinia zitten scherpe doornen van zo’n 3 cm lang.
• De lichtgroene bladeren bestaan uit elf tot vijftien kleine gesteelde blaadjes.
• De bloemen zijn niet alleen een lust voor het oog, maar ook voor de bijen. De heerlijke acaciahoning is daarvan het bewijs.
• De vruchten kun je een paar weken later al zien. In oktober zijn ze uitgegroeid tot roodbruine, kronkelige, platte peulen.
• Het hout kun je overal kopen; het staat bekend als sterk, elastisch en duurzaam. Het is daarom uiterst geschikt om er stelen en handvatten van te maken.
• Een van de oudste in Nederland te bewonderen robinia’s staat bij kasteel Doorwerth. Volgens het bordje bij de robinia is de boom in 1678 geplant.

Locatie: Lage Esweg in Nijverdal ter hoogte van nr.72
Coördinaten: 52.344139, 6.467278 
Bron:
* Bronnen algemeen.

Paulien Cornelisse geniet vanuit haar raam van de eendenpootboom*1 (Ginkgo biloba, laat ze in de Volkskrant van 2018-05-09 weten. Ook meldde ze dat elke lente een merel de boom uitkiest als zijn podium om naar hartenlust te fluiten. Ik ben benieuwd naar de bewoners van de huizen die uitkijken op de eendenpootboom aan de Holterweg. Weten zij wel dat deze boom een eendenpootboom is en zit daar nu ook een merel te fluiten?

De Ginkgo biloba is in meerdere opzichten een bijzondere boom. Zo is de boom verwant aan de coniferen,maar hij onderscheidt zich van hen door het feit dat hij geen kegels draagt en geen naald- of schubvormige bladeren heeft. Het blad van de Ginkgo is trouwens uniek in de plantenwereld; het is uit duizenden te herkennen. Het is waaiervormig en lijkt op een bundeltje aan elkaar gegroeide naalden. In China wordt het blad van de Ginkgo ‘pa koea’ (eendenpoot) genoemd. Als je naar het blad kijkt, is het duidelijk waarom.

Blad van de eendenpootboom

De eendenpootboom is de stamoudste van alle bomen. 270 miljoen jaren geleden zag deze er vrijwel net zo uit als nu. Restanten van vrijwel identieke bomen worden nogal eens aangetroffen in koollagen uit die tijd. Terwijl de andere houtachtige planten uitstierven, handhaafde de Ginkgo biloba zich in China.

Daar en ook in Japan, staat de boom in hoog aanzien getuige het feit, dat hij al eeuwenlang in de tempeltuinen gekweekt wordt. In 1754 is de Ginkgo voor het eerst in Europa (Londen) gekweekt. Het eerste Nederlandse exemplaar werd waarschijnlijk in Leiden geplant in de Hortus aan het Rapenburg en daar staat hij nog steeds.

Sterke boom
Het is niet verwonderlijk dat een boomsoort die 270 miljoen jaar allerlei ‘stormen’ met succes doorstaan heeft, ook tegen onze luchtvervuiling blijkt te kunnen. Nu verschillende bomen het moeilijk hebben (gewone es, gewone paardenkastanje, gladde iep), behoudt de de Ginkgo zijn kracht. Mede daarom wordt de boom de laatste decennia steeds meer aangeplant. De Japanners hebben de boom gekozen als symbool voor de hoop op een goede toekomst, omdat deze boom als één van de weinige bomen de atoombom in Hiroshima overleefde.

*1 Paulien Cornelisse noemt de boom in het krantenartikel Japanse waaierboom.

Bijzonderheden

• De eendenpootboom is tweeslachtig; je hebt mannelijke en vrouwelijke exemplaren
• De vrouwelijke bomen dragen vruchten. Die stinken heel erg. “Echt goor”, volgens Paulien Cornelisse
• In de Hortus in Utrecht staat ook een prachtig exemplaar.

Locatie: Holterweg 24, Nijverdal
Coördinaten: 52.36109, 6.45670
Bronnen:
* Bronnen algemeen.
* Jan van Rijn, Natuursprokkels ‘Ginkgo’, http://www.ivnhellendoorn-nijverdal.nl.
* Japanse notenboom, De Bomenstichting, Amsterdam.

Aan het gedeelte van de Holterweg tussen de Tiemen de Jongestraat en Bote van der Walstraat staat een tiental zomerlinden. De frisgroene bladeren staan in twee rijen verspreid langs de twijgen. De bladsteel is behaard en het blad is hartvormig. De onderzijde van het blad is ook behaard, waardoor deze zacht aanvoelt. (zacht -> zomerlinde).  In mei of juni beginnen de lindebomen te bloeien. De geur van de bloemen trek talloze insecten aan.

Bijzonderheden

• Lindes staan vaak langs wegen. Denk maar aan het bekende zinnetje: ‘Lieze Lotje leerde Leentje lopen langs de lange Lindelaan’.
• De bloemen bevatten veel nectar. Linden zijn daarom heel geliefd bij imkers en bij de liefhebbers van lindehoning.
• Door de linden op een bepaalde manier te snoeien, worden leilinden gevormd. Je ziet ze  vaak aan de zonzijde van een woning. Ze fungeren daar als een natuurlijke windkering en zonnescherm.
• Linden staan van oudsher goed aangeschreven; ze zorgden voor huiselijk geluk, liefde, hartelijkheid, rust en vrede. Zou de bladvorm van de linde daarom symbool  staan voor liefde?
• In de middeleeuwen stond lindenhout bekend als “Lignum sacrum” (heilig hout) en werd het gebruikt voor het snijden van religieuze beelden.

Locatie: Holterweg 2-22, Nijverdal
Coördinaten: 52.36138, 6.45667
Bron:
* Bronnen algemeen.

Aan de Holterweg staat  een verscheidenheid aan bomen; grote, kleine, dikke, oude en jonge bomen. Voor nummer 6 staat een grote boom. Het is een zilveresdoorn (Acer saccharinum). Saccharinum betekent ‘suiker vloeiend’. De naamgever, Linnaeus, verwarde de boom met de echte suikeresdoorn.  De Nederlandse naam snijdt wel hout;  zilveresdoorn.  De zilveresdoorn dankt zijn naam aan de witte tot grijze onderkant van het blad. Vooral als de bladeren door de wind opwaaien, is de ‘zilveren’ kleur goed te zien. Er  groeien nu (2018-04-28) bloempjes aan de twijgen. Hieruit groeien later dit jaar de bekende gevleugelde vruchtjes.

Bijzonderheden

• De boom heeft een brede kroon.
• De bloempjes bloeien voor het verschijnen van het blad.
• De bladeren worden in de herfst geel.
• De boom heeft een in de lengte gegroefde schors. Soms barsten er plakkaten van af.

Locatie: de boom staat vóór Holterweg 6, Nijverdal
Coördinaten: 52.36205, 6.45632
Bron:
* Bronnen algemeen.