Dat doet de natuur goed

Vanuit ons ouderlijk huis keken we uit op de treurwilg van de buren.. De treurwilg hing over een sloot. Dat is een prima plek voor deze boom. Hij gedijt van nature namelijk het best in vochtige grond. Daarnaast staat hij vaak op begraafplaatsen, want de boom wordt overal geassocieerd met rouw, verdriet en dood.

Er zijn diverse soorten treurwilgen, maar de soort bij het station is de Salix x sepulcralis ‘Chrysocoma’. Het is de meeste gekweekte soort treurwilg. Rond 1700 was de treurwilg voor het eerst in West-Europa te bewonderen. Deze soort, Salix babylonica, kwam uit China. Dit land is de bakermat van de treurwilgen, Naarmate de handel met China toenam, verspreidde ook de boom zich over de landen van de handelspartners. De Salix x sepulcralis ‘Chrysocoma’ is een kruising van de Salix alba en de Salix babylonica. De bom erfde de goede eigenschappen van beide ouders; de goede winterhardheid van de Salix alba en de afhangende twijgen van de Salix babylonica.

De bloemen zijn geclusterd in katjes die tevoorschijn komen met de bladeren. Mannelijke en vrouwelijke bloemen staan meestal aan aparte bomen, maar ook wel aan dezelfde boom.

Locatie: aan de Meester Tijhuisweg, nabij de bushalte
Coördinaten: 52.366996, 6.461636
Bronnen: Goudzwaard, Leo, ‘Loofbomen in Nederland en Vlaanderen, Zeist, KNNV Uitgeverij

‘Wie luistert, weet meer ‘volgens NPO Radio 1. Ik luister vaak naar deze zender en daar hoorde ik half maart 2022 dat de gemeente Hellendoorn de groenste gemeente van de regio is.
Dat klonk goed, totdat ik op de Groenmonitor 2020 keek. Daar bleek Hellendoorn weliswaar de groenste gemeente van Twente te zijn, maar landelijk slechts op plaats 96 staat. (in 2020 telde Nederland 355 gemeenten)

‘Wie wandelt, ziet meer’ is mijn slogan. In de Paulus Potterstraat zag ik diezelfde morgen een boom met opvallende rode bloempjes. Ze vielen zo op, omdat er nog geen blad aan de boom te bekennen viel. Ik wist niet hoe de boom heette, maar na wat speurwerk bleek het de Acer Rubrum ‘Scanlon’ te zijn.
Het is een middelgrote zuilvormige rode esdoorn. Die van nature uit Noord Amerika stamt. De soortnaam ‘Scanlon’ verwijst naar Edward H. Scanlon. Deze boomkundige bracht de straatboom rond 1950 in de handel.
Het blad is in eerste instantie groen, maar verkleurt in de herfst naar purperen oranje tinten.
Acer rubrum ‘Scanlon’ is vanwege de hoge nectar- en pollenwaarde een vroege voedselplant voor bijen en andere insecten.

Locatie: Paulus Potterstraat te Nijverdal
Coördinaten: 52.357983, 6.465294
Bronnen: Boomkwekerij Ebben

Als ik een boom zou zijn, zou ik graag in een Botanische Tuin staan In die tuinen staan de planten centraal.. Deze worden daar met zorg beheerd. Dat staat in schril contrast met de manier waarop Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten in hun bossen ‘tekeergaan’. De bomen zijn daaf hun leven niet zeker.
Daarom zal ik ook geen vriend van die organisaties worden.

Reusachtige tractoren en andere machines maakten in januari 2022 dwars door het Kattenbos in Nijverdal extra paden en diepe sporen. Zonder rekening te houden met dieren en planten etc. boven en in de bodem werd er in korte tijd met grof geweld en veel lawaai van alles omgezaagd en verruïneerd. De uitstaling die hiervan uitgaat is: ‘wij doen wat we willen, maar jullie moeten je aan de regels houden want anders verstoor je de natuur’. Niet gek dat zo’n houding hondenliefhebbers, motorcrossers en mountainbikers aanzet om te doen wat hun goeddunkt.
Bos uitdunnen kan ook voorzichtig gebeuren met compassie voor plant en dier.

Zo’n 31 kinderen raakten gewond door de TikTok-challenge ‘vuurwerk stampen’. Daarbij wordt klein vuurwerk aangestoken en daar wordt op gestampt. Dat geeft een harde knal.

Ik moest aan bovengenoemde challenge denken toen ik langs een paar sneeuwbesstruiken aan de Lage Esweg (tegenover nr. 22) liep. Als je op zo’n witte bes trapt, springt deze  met een knal open. Fascinerend die gedachtesprongen. Bij mijn ouderlijk huis stonden vroeger ook sneeuwbesstruiken. Mijn moeder was er niet blij mee, want ze dienden vaak als munitie in de blaaspijp van kinderen die de bessen dan op de (pas gezeemde) ramen kapot ‘schoten’.

De sneeuwbes(struik) Symphoricarpos albus heeft haar oorsprong in Noord-Amerika en behoort tot de kamperfoeliefamilie. De klokjesvormige bloempjes zijn in tegenstelling tot de bessen roze. Door bijen en zweefvliegen wordt de plant erg gewaardeerd. Vooral in augustus en september, wanneer er relatief weinig andere planten meer bloeien, worden ze massaal door deze insecten bezocht.

De wetenschappelijke naam bestaat uit twee delen, Symphoricarpos albus. De eerste naam is de geslachtsnaam Symphoricarpos Deze is ontleend aan het Grieks sumphorein = opeenhopen en karpos = vrucht. De tweede naam is de soortnaam namelijk albus. Dat is wit in het Latijn. De stuik heeft zijn Nederlandse naam te danken aan de witte bessen. De meeste bessen dragen twee zaden die ook wit van kleur zijn. De sneeuwbes is een sterke struik die op elke grond gedijt en genoegen neemt met een schaduwrijke plek.

Locatie: Lage Esweg Nijverdal tegenover nr. 22
Coördinatie: 52.352069, 6.462609
Bron: Bijenplant in beeld, Arjan Neve

Staatsbosbeheer is weer lekker  bezig op de Sallandse Heuvelrg bij Nijverdal. Van heinde en ver hoor je het zagen,en het krakend neerstorten van bomen.
De stammen brengen veel geld op en het restgroen ook. Bij Staatsbosbeheer maken de boekhouders de dienst uit. Die staatsbosboekhouders houden meer van euro’s dan van beuken. Zoveel is duidelijk.

Meer bos is belangrijk bij het verminderen van de gevolgen van klimaatverandering. De oppervlakte bos in Nederland is echter in de afgelopen vier jaar met 1925 hectare afgenomen. Dat blijkt uit een recente analyse van Wageningen Environmental Research. Nederland heeft momenteel 363. 801 hectare bos. Dat is vergelijkbaar met het niveau van 1990.

Tegen alle natuurlijke logica blijft Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten onhaalbare wensnatuur in de vorm van heidelandschap najagen.
Het LNBB pleit ervoor ‘de natuur’ te volgen’ en die soorten en habitats die het goed doen bij stikstof te laten gedijen, zoals bossen en weiden en de dieren en planten die daarin voorkomen.

Deze echte versterking van het landschap heeft tevens als voordeel dat het veel minder menselijk ingrijpen vergt (veel minder zagen, niet meer met zware machines de bodem verdichten, geen verstoring meer voor vogels en andere dieren, meer draagvlak onder de bevolking etc.) en dat het bijdraagt aan de klimaatdoelstellingen van Paijs. In oud bos is veel meer koolstof opgeslagen dan in heide.

In het boekje ‘Boommensen’ van Jozef Keulartz las ik dat verkeer en het gebruik van biomassa leidt tot hoge stikstofproductie. Stikstofdepositie leidt op arme zandgrond van de Sallandse Heuvelrug tot processen van vergrassing vermossing, verstruweling en uiteindelijk tot verbossing. De Nijverdalsebergweg (Toeristenweg) en het aanbieden van restgroen  aan biomassacentrales verhoogt dus de stikstofproductie.

Het Landelijk Netwerk Bossen en Bomembescherming (LNBB) is sterk gekant tegen beleid waarbij bomen en bossen zouden moeten wijken voor mislukte ‘wensnatuur’. De pogingen van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten om het heidelandschap te versterken vergelijkt het Netwerk met ‘een brand gaande te houden op zee’. De te hoge stikstofproductie is gewoon een feit en ‘if you can beat them, join them’. Het LNBB pleit ervoor ‘de natuur te volgen en die soorten en habitats die het goed doen bij stikstof te laten gedijen, zoals bossen en weiden en de dieren en planten die daarin voorkomen.

Langs de Holterweg, Bergleidingweg en Bonteweg staan bovenstaande bordjes met onderstaande tekst.

Werk in uitvoering: start kapwerkzaamheden Hellendoorn

Hier worden tussen 1 januari en 1 maart 2022 bomen en struiken verwijderd. De kapwerkzaamheden worden uitgevoerd voor natuurherstel. Ze maken deel uit van de maatregelen die nodig zijn om het totale heidelandschap van de Sallandse Heuvelrug te versterken. Een meer open landschap biedt meer leefruimte voor bedreigde dieren plantensoorten die van dit gebied afhankelijk zijn. Niet voor niets is de Sallandse Heuvelrug een van de beschermde gebieden in Europa.

Veiligheid

Ook zijn de maatregelen nodig voor de veiligheid. Door de droge zomers verkeren een aantal bomen in slechte conditie wat gevaar op kan leveren door vallend hout.

Hout

De bomen die gekapt worden, krijgen een zo hoogwaardig mogelijke toepassing, zoals voor meubels en vloeren. Takken, toppen en stronken waaruit geen planken gezaagd kunnen worden, worden versnipperd en aangeboden als grondstof voor groene energie. Er is geen hout beschikbaar voor particuliere verkoop.

De werkzaamheden vinden plaats langs de Rieslenk, Bonteweg, Holterweg en Paltheweg en worden uitgevoerd door F.M. Verschoor Bosbouw uit Haarle.

Meer weten?

Kijk op www.overiissel.nl/sallandseheuvelrug of neem contact op met de gemeente Hellendoorn. De maatregelen zijn onderdeel van een landelijke aanpak om de natuur te versterken en weerbaarder te maken tegen de effecten van stikstofuitstoot. Op de Sallandse Heuvelrug werken we hieraan samen met de volgende gebiedspartners:

Op de Sallandse Heuvelrug staan veel zomereiken. Het is u ongetwijfeld opgevallen dat sommige eiken geen blad meer hebben en andere nog volop bladeren dragen. Die bladeren zijn verdord  maar  ondanks regen en wind vallen ze niet van de boom.
Hoe kan dit? Een verklaring ken ik niet. Wel deze grappige legende: